Met ons afval- en grondstoffenbeheer sluiten we aan op gemeentelijke en landelijke VANG-doelstellingen. We willen hiermee bereiken dat er minder recyclebaar materiaal in de verbrandingsoven terecht komt en minder vervuiling door stoorstoffen in de deelstromen ontstaat.
We richten ons op (gescheiden) inzamelen, sorteren en op hoogwaardig hergebruik als product, onderdeel of materiaal. Het uiteindelijke doel is afval voorkomen, zoveel mogelijk gebruikte grondstoffen terugwinnen en ketens te sluiten, liefst regionaal. Ook de grondstofstromen die vrijkomen uit de buitenruimte worden zo hoogwaardig mogelijk verwerkt.
Het samenwerkingsverband CirkelWaarde speelt in het afval- en grondstoffenbeheer een grote rol. CirkelWaarde is een ‘grondstoffenalliantie’ van ROVA, AVU en Circulus. De activiteiten richten zich op kennisontwikkeling, inkoop, informatievoorziening en belangenbehartiging. Er is een nauwe samenwerking met marktpartijen, ministeries en kennisinstellingen.
CirkelWaarde bestaat uit het Expertisecentrum en het Handelshuis. De kennis over ontwikkelingen op het gebied van grondstoffen en materialen wordt onder andere toegepast bij marktverkenningen en het opstellen van aanbestedingsdocumenten.
De alliantie onderzoekt hoogwaardige(r) verwerkingsmogelijkheden voor de stromen matrassen, luiers, textiel, elektronica, kunststof en bioafval. Naast hoogwaardige recycling speelt daarin ook de ambitie om producten (of onderdelen daarvan) langer te kunnen gebruiken. In een ‘E-novation-hub’ in Apeldoorn wordt dat samen met hogescholen en partners voor elektronica onderzocht. Ook het sluiten van gezamenlijke verwerkingscontracten voor alle stromen gebeurt onder de vlag van CirkelWaarde.
CirkelWaarde werkte in 2022 verder aan de volgende onderwerpen:
Van Afval tot Zeeman. Icoonproject textiel in samenwerking met Zeeman, Enschede Textielstad, Frankenhuis Textielrecycling. Doel: een product ontwikkelen dat is gemaakt van een zo hoog mogelijk percentage gerecycled huishoudelijk textiel. Materiaaltests zijn uitgevoerd, het projectplan is geüpdatet.
Uptex. Leer- en samenwerkingsproject met Saxion, Aventus, het kringloopbedrijf en de Techniekfabriek partner in Deventer. Doel: onderzoek naar hoogwaardig hergebruik van niet-herdraagbaar textiel, gekoppeld aan onderwijs en sociaal werk. Uptex zal als textielwerkplaats een plek krijgen in het geplande circulaire ambachtscentrum.
E-novation Hub. Diverse onderzoeken, onder andere naar het innameproces van wasmachines en de mogelijkheden voor levensduurverlenging, hebben nieuwe inzichten opgeleverd. Deze worden in de eerste helft van 2023 verwerkt tot een eindrapportage.
Proef PVC opblaasproducten. De gescheiden inzameling op diverse locaties van CirkelWaarde-partners was zo succesvol dat dit landelijke media-aandacht opleverde. De proef zorgde voor meer inzicht in volumes, logistiek en verwerking. Dat zorgde voor de conclusie dat de inzameling niet rendabel is. De proef heeft daarom geen vervolg gekregen.
Nieuwe rapportagerichtlijn CSRD. Aan de hand van een inventarisatie is vastgesteld welke informatie CirkelWaarde-partners nodig hebben om te kunnen sturen op impact. De nieuwe rapportagerichtlijn heeft gevolgen voor de inrichting van rapportages en de achterliggende data- en informatieverzameling.
De ontwikkeling van afval naar grondstoffen kende in het hele werkgebied een terugval van 78% naar 75%. Een trendbreuk in de stijgende lijn van de laatste tien jaar. We verklaren deze terugval uit een dalende kwaliteit van de aangeboden grondstoffen, gecombineerd met strengere eisen van verwerkers, waardoor afkeur toeneemt. Met het huidige gemiddelde scheidingspercentage zitten we nog wel op het landelijk beoogde afvalscheidingspercentage van 75%.
Vijf van de negen gemeenten produceerden minder dan 100 kilo restafval per inwoner, waarmee zij de landelijk veel gebruikte doelstelling van 100 kg restafval per inwoner opnieuw hebben gehaald. Vier gemeenten zaten daarboven. Gemiddeld nam in de hele regio het restafval exclusief grofvuil per inwoner licht toe van 76 kg in 2021 naar 77 kg in 2022. Voor grofvuil steeg dit van 17 kg in 2021 naar 17,5 kg in 2022.
De kwaliteit van grondstoffen – met name van GFT, PMD en textiel – staat onder druk. Voor GFT geldt een maximale vervuilingsgraad van 5%. Via steekproeven en sorteeranalyses wordt de kwaliteit gecontroleerd. Geconstateerd is dat de vervuilingsgraad binnen de gestelde grens van 5% is gebleven. De kwaliteit van individuele vrachten lag incidenteel boven de grenswaarde.
Circulus voert regelmatig sorteerproeven uit in de stromen restafval en PMD. Daaruit blijkt wat het aandeel PMD of GFT is dat nog in restafval voorkomt, en andersom: wat het aandeel restafval is in PMD en GFT. De uitkomsten leveren nuttige handvatten voor gerichte maatregelen.
Communicatie met inwoners wordt steeds belangrijker om tot betere scheidingsresultaten te komen. In het project Schone Stromen, dat in 2022 gedragen werd door de negen gemeenten, is opnieuw campagne gevoerd. Dat gebeurde met drie korte, informatieve campagnes, gericht op PMD, GFT en textiel. Deze hadden als doel de basiskennis te vergroten wat wel en niet in de bak of zak mag.
Het project Schone Stromen wordt in 2023 uitgebreid met onder meer controles door ‘voorlopers’. Daarbij worden containers op inhoud gecontroleerd voordat ze worden geleegd. We hopen op die manier ‘fout’ gedrag te corrigeren, maar willen ook goed gedrag belonen.